De Kall mähnt: Isch wärr 250!

Wer hedd dess gedänkt! Es gibt ä Jubiläum zu feirä. Heit erschoint nämlisch de 250. Kall. Dess iss zwar, a wønn isch misch morgäns als so fihl, känn rundä Gebørdsdaag – so ald wärd kä Kuh im Odäwald –, awwa immahie, än Ølass, misch bei eisch, Ihr Leit ä mol zu bedøngä. Fä eier Treuä unn Inträssä, eier Zehischkeit beim schwierischä Lese vunn derä øschdrängändä Schreibweis, die mønschä vunn eisch a uff de Sängl geht, awwa wie gsacht, mir hawä uns wass däbei gedenkt.

Wer’s nädd glaabt, kønn sisch mol än „Kall“ vunnäm Hochdeitschä odda ä Kinstlischä Intelligänz vorlesä lossä. Schproochkenna meldä sisch als – zuräschd– wegä dämm „Ø“, midd dämm isch dänn diefä Kurpelza OA-Laut, zwischä Kehlkopp unn Magä schreiwä du. Isch weeß, dass dess im Dänischä unn Norwegischä ä „Ö“ iss, awwa dess phonedisch korrekdarä A middäm klänä Kringl owwedruff lossd sisch in änarrä deitschä Zeitung vumm Schriftsatz her nädd doschdellä unn so viel nørdischä Schproochkenna hawwä ma in Mønnem unn Umgewung hald a widda nädd. De zweddä Kritikpunkt iss oft des „ä“.

Ä Leserin hodd ma mol launisch gschriwwä „Isch lieb de Kall, awwa er regt misch uff midd soinä dabbischä ,Ä’!“ Dess Gehoimnis iss, dass in unserm schäänä Dialekt ä „Ä“ nädd zwøngsleifisch løng gschprochä wärrä muss wie im Hochdeitschä. Øn Rhoi unn Negga känne mir a ä korzäs „Ä“, dess nun mol kä helles, klaräs „e“ iss. Ma muss dess „Ä“ also nädd dähnä. Wønn’s ä longäs „Ä“ soi soll, schdehä zwee do. Zum Beispiel: „Ä schääni Bescherung“ . Awwa genug Schproochwissenschaft fer heit.

Seit November 2017 mähnt also de Kall dies unn jänes, hoggd middem Häbädd unnem Ginnda beim Wänna in de Wärtschaft, iss uffm Maimarkt unn de Mess, in de Elekdrisch, im Schrewagaddä, uff de Buga odda uffm Woihnachtsmarkt. Zwischänoi, ihr kennd eisch vielleischd entsinnä, war isch mol ä weil weg vumm (Kolumnä-)Fenschda, weil isch middm Fahrrad bees uff die Gosch gfallä bin. Deshalb kummä ma in sechs Johr ärschd uff 250 Glossä. Isch dønk eisch a fä eia viele Zuschrifdä, eia Øregungä unn Vorschleeg, Lob unn konschdrukdivi Kritik, eiä Ideä, Mundart-Bischa unn Gschischdlin, die ihr mir oireischt. Vunn gønzem Herzä: Døngschää!

Kontakt: kall@mamo.de